Kiêu hãnh và định kiến, Chương 29

        Sự đắc thắng của anh Collins, trong tầm quan trọng của lời mời này, xem là trọn vẹn. Cơ hội phô trương quyền thế của người bảo trợ cho anh ta cho những người khách đang kinh ngạc kia và cơ hội để họ thấy sự lịch sự của bà đối với anh ta và vợ mình chính là điều mà anh ta mong muốn. Cái cơ hội đó nên được diễn ra sớm sủa, đó chính là một ví dụ tuyệt vời về sự chiếu cố của phu nhân Caterine, vì anh ta không biết làm sao mà ngưỡng mộ cho xứng.

            

         “Tôi muốn bày tỏ rằng,” anh ta nói, “tôi hoàn toàn không lấy làm ngạc nhiên bởi lời mời chúng ta tới dự tiệc trà và tham dự buổi tối tại Rosing vào Chủ nhật này của quí phu nhân. Từ những hiểu biết của tôi về sự ân cần của bà, tôi cho rằng điều đó sẽ tới. Nhưng ai mà có thể thấy trước được một sự quan tâm đến thế? Ai mà có thể tưởng tượng được rằng chúng ta lại nhận được lời mời đến ăn tối ở đó (một lời mời mà hơn thế nữa là mời cà đoàn) ngay lập tức khi mọi người vừa mới đến đây!”

           

         “Tôi cũng ít ngạc nhiên vì cái đã xảy ra,” ngài William đáp lời, “từ những hiểu biết về cách cư xử của giới thượng lưu thực sự là thế nào, mà do điều kiện cuộc đời mình cho phép tôi được quen biết . Nói về triều đình, những ví dụ tuyệt vời về phép lịch sự nho nhã như thế, là không phải hiếm.

           

        Hiếm có điều gì được nói suốt cả ngày hôm đó và sáng hôm sau ngoài chuyện chuyến viếng thăm của họ đến Rosings. Anh Collins cẩn thận hướng dẫn họ theo cách thức mà họ nên biết, để họ không bị choáng ngợp hoàn toàn với khung cảnh những căn phòng ở đó có rất nhiều người hầu và một bữa tối tráng lệ như thế.

            

           Khi các cô chia tay nhau để trang điểm, thay đồ, anh ta nói với Elizabeth:

             

        “Cô em họ thân mến, cô không cần phải lo lắng về vẻ ngoài của mình. Phu nhân Catherine không yêu cầu chúng ta ăn mặc lịch lãm như bà ấy và con gái bà ấy. Tôi khuyên cô chỉ đơn giản mặc bất cứ bộ quần áo nào mà đẹp hơn các bộ khác là được vì chẳng còn dịp nào hơn nữa. Phu nhân Catherine sẽ không nghĩ xấu về cô vì cô ăn mặc đơn giản. Bà ấy thích để những bản sắc riêng về đẳng cấp được gìn giữ bảo tồn.”

             

         Trong khi họ đang mặc quần áo, anh ta đến các cửa phòng của họ hai ba lần để nhắc họ khẩn trương lên vì phu nhân Catherine rất phản đối việc phải chờ đợi bữa tối của bà. Những tình tiết kinh khủng như thế về quí phu nhân và về cách sống của bà khiến cho Maria Lucas là người ít quen giao tiếp sợ chết khiếp đi được. Cô trông đợi cho việc ra mắt ở Rosings với nhiều nỗi lo lắng giống như cha cô đã có trong buổi tiếp kiến vua ở điện St.Jame.

           

         Vì trời đẹp nên họ đi bộ thoải mái khoảng nửa dặm qua công viên. Mỗi công viên có một vẻ đẹp của nó và phong cảnh của riêng nó. Elizabeth nhìn thấy rất nhiều thứ để hài lòng, mặc dù nó không theo cái cách say mê như anh Collins trông đợi ở cái cảnh đẹp đó truyền cho . Cô hờ hững với con số các cửa sổ mặt trước ngôi nhà mà anh Collins nêu ra và sự liên hệ của anh ta tới việc đánh bóng tất cả chúng một lúc đã tiêu tốn khá tiền của ngài Lewis de Bourgh.

            

         Khi họ bước lên bậc cầu thang để vào trong phòng lớn , chuông cảnh báo của Maria mỗi lúc một kêu to hơn, còn ngài William thậm chí trông cũng không còn hoàn toàn bình tĩnh. Dũng khí của Elizabeth đã không rời bỏ cô. Cô chưa từng nghe thấy nói điều gì về phu nhân Catherine như là bà ấy ghê gớm vì bất cứ tài năng phi thường nào, hay vì những phẩm chất diệu kì nào, còn như chỉ thuần túy là sự đường bệ của tiền bạc và đẳng cấp thì cô nghĩ mình có thể diện kiến mà không run sợ.

            

        Từ lối vào của phòng lớn, mà anh Collins tỏ ra say sưa chỉ cho thấy sự hài hòa và những trang trí đã hoàn thiện của nó, họ theo các gia nhân đi qua một phòng đệm để tới căn phòng nơi phu nhân Catherine, con gái bà và bà Jenkinson đang ngồi. Quí bà với vẻ chiếu cố vô cùng, đứng lên đón họ. Khi bà Collins đã thỏa thuận với chồng là việc giới thiệu chính thức phải là việc của bà thì việc đó đã được thực hiện một cách đúng mực, không có bất cứ một lời xin lỗi hay cám ơn nào mà anh ta nghĩ rằng là cần thiết.

           

         Mặc dù đã từng có mặt ở điện St Jame ngài William cũng vẫn hoàn toàn kinh sợ bởi những người có quyền uy xung quanh ông đến nỗi ông chỉ đủ can đảm để cúi gập mình chào và ngồi xuống mà không nói được lấy một lời, còn cô con gái ông sợ đến tê cứng người lại, ngồi xuống mép ghế và không biết phải nhìn đi đâu. Elizabeth thấy mình hoàn toàn bình đẳng trong hoàn cảnh này và cô có thể quan sát ba quí bà đó ở trước mặt cô một cách điềm tĩnh. Phu nhân Catherine là một người cao lớn với những nét sắc sảo mà một thời có lẽ là rất đẹp. Vẻ biểu lộ của bà không thu phục được sự cảm tình, cách tiếp đãi họ của bà cũng vậy, nó không khiến cho những người khách của bà quên đi đẳng cấp kém cỏi của họ. Khi yên lặng bà cũng không tỏ ra khủng khiếp, nhưng bất cứ khi nào bà nói, thì bà nói bằng một cái giọng đầy uy quyền như chứng tỏ sự quan trọng của bà, và điều này khiến Elizabeth nhớ ngay đến Wickham. Và cùng với việc quan sát cả buổi hôm ấy , cô cho rằng phu nhân Catherine đúng như người mà anh ta đã mô tả.

             

         Sau khi đã quan sát bà mẹ , mà cô sớm nhận thấy có những nét hao hao giống Darcy về vẻ mặt và phong thái, cô đưa mắt sang cô con gái. Cô hầu như sửng sốt giống hệt Maria vì thấy cô ta quá gầy gò và nhỏ bé. Cả khuôn mặt lẫn hình dáng của họ chẳng có gì giống nhau cả. Tiểu thư de Bourgh xanh xao và ốm yếu, các nét của cô mặc dù không tẻ nhạt nhưng cũng không có gì nổi bật cả. Cô ấy nói rất ít ngoại trừ với bà Jenkinson, bằng một giọng rất nhỏ. Vẻ ngoài của bà Jenkinson chẳng có gì đáng nói cả . Bà ta toàn tâm lắng nghe những điều cô ấy nói và ngồi lù lù ngay trước mặt cô ấy.

            

         Sau khi ngồi được vài phút , tất cả bọn họ được dẫn đến một trong những chiếc cửa số để ngắm phong cảnh. Anh Collins đi cùng họ để chỉ ra những vẻ đẹp đó, còn phu nhân Catherine tốt bụng cho biết rằng vào mùa hè thì phong cảnh ở đó đáng xem hơn nhiều.

           

         Bữa tối vô cùng thịnh soạn. Có đủ cả các gia nhân và mọi loại đĩa ăn như anh Colins đã hứa. Và cũng vậy, như anh đã nói trước, anh lấy chỗ của mình ở cuối bàn bởi quí phu nhân muốn thế và anh ta trông như thể cuộc đời này chẳng còn gì mãn nguyện hơn thế nữa. Anh ta cắt thịt, ăn , và nhanh nhảu hào hứng ca ngợi. Mỗi món ăn đều được anh ta ca ngợi trước rồi đến ngài William mà lúc này đã hoàn hồn phụ họa tiếp, theo một cái cung cách mà Elizabeth thắc mắc không biết phu nhân Catherine có chịu đựng nổi không. Nhưng phu nhân Catherine dường như hài lòng với sự ngưỡng mộ thái quá của họ và luôn nở những nụ cười quí phái nhất, đặc biệt mỗi khi có món nào đó tỏ ra mới lạ với họ. Họ không trò chuyện gì nhiều. Elizabeth đã sẵn sàng để tiếp chuyện bất cứ lúc nào có dịp nhưng cô được xếp ngồi giữa Charlotte và tiểu thư de Bourgh. Người thứ nhất còn mải lắng nghe phu nhân Catherine, người sau thì không nói với cô nửa lời suốt cả bữa tối. Bà Jenkinson được thuê chủ yếu để theo dõi tiểu thư de Bourgh ăn ít thế nào và bà đang ép cô thử thêm vài món khác và lo lắng cô khó ở. Maria nghĩ về việc đặt các câu hỏi, còn các quí ông thì chẳng nói gì ngoài ăn và ngưỡng mộ.

           

       Khi các bà các cô trở lại phòng khách, chẳng có gì để làm ngoài việc nghe phu nhân Catherine nói, mà bà ấy nói không nghỉ cho đến lúc cà phê được bưng lên.  Bà ấy đưa ra các ý kiến của mình về mọi chủ đề một cách kiên quyết như muốn chứng tỏ rằng bà không quen để cho những nhận định của mình bị phản bác. Bà hỏi han công việc nhà của Charlotte một cách không khách khí và tỉ mẩn, rồi cho cô ấy những lời khuyên quí báu cách quản lí chúng ra sao. Bà bảo cô cách làm thế nào để mọi thứ có thể trôi chảy trong một gia đình quá nhỏ như của cô ấy và hướng dẫn cô cách chăm sóc đàn bò và gia cầm của cô ấy. Elizabeth nhận ra rằng chả có gì mà lọt qua khỏi sự quan tâm của quí bà ấy cả, điều đó dung dưỡng cho bà ấy những cơ hội để thuyết giáo người khác. Trong những khoảng thời gian xen giữa cuộc trao đổi giữa bà và bà Collins thì bà hỏi Maria và Elizabeth những câu hỏi khác nhau đặc biệt là với Elizabeth, vì bà biết rất ít về các người quen của cô và bà nhận xét với bà Collins rằng cô là mẫu cô gái dịu dàng và xinh xắn. Bà hỏi cô vào những lúc khác nhau rằng cô có bao nhiêu anh chị em, họ lớn hơn hay bé hơn cô, ai trong số họ đã lập gia đình rồi, họ có xinh không , họ có được học hành không, cha cô đang dùng loại xe ngựa gì, tên thời con gái của mẹ cô là gì? Elizabeth cảm thấy tất cả sự vô nghĩa trong các câu hỏi của bà nhưng cô đã trả lời chúng một cách rất điềm tĩnh. Phu nhân Catherine sau đó nhận xét :

            

       “Tài sản của cha cô được trao cho anh Collins theo luật, tôi nghĩ thế. Tốt thôi,” rồi bà quay sang Charlotte , “tôi mừng về điều đó, nhưng dù sao tôi cũng không thấy có lí nào cho việc bên dòng họ có người nối dõi là nữ giới lại phải mất đi quyền thừa kế gia sản. Trong dòng họ của ngài Lewis de Bourgh thì điều này là không cần thiết. Này cô Bennet, cô biết chơi đàn và hát chứ?”

           

         “Có một chút ạ.”

            

       “Ồ! Thế thì sẽ có dịp này hoặc dịp khác chúng ta sẽ được nghe cô trình diễn. Chiếc đàn của chúng tôi là loại tuyệt vời, có thể còn hơn thế, rồi cô sẽ thử nó vào một buổi nào đó. Các chị em của cô có biết chơi đàn và hát không?”

           

          “Có một người biết ạ.”

             

         “Tại sao tất cả các cô không cùng học? Lẽ ra tất cả các cô đều nên phải học. Các cô tiểu thư nhà Webb tất cả đều biết chơi đàn dù cha họ không có thu nhập tốt bằng cha của cô. Cô biết vẽ chứ?”

           

          “Hoàn toàn không biết ạ.”

            

          “Sao, không cô nào biết vẽ cả à?”

            

           “Không ai biết ạ.”

           

          “Thật là lạ. Nhưng tôi đoán các cô đã không có cơ hội. Mẹ các cô nên dẫn các cô lên thành phố vào các mùa xuân để học hành thêm các thầy.”

             

          “Mẹ tôi không phản đối nhưng cha tôi ghét London.”

             

          “Thế gia sư của các cô bỏ việc à?”

           

          “Chúng tôi chưa bao giờ có gia sư cả.”

           

          “Không có gia sư! Làm sao lại có thể như thế? Dạy dỗ năm cô con gái ở nhà mà không có một gia sư! Tôi chưa bao giờ được nghe một điều như thế. Mẹ của các cô chắc phải vất vả lắm để dạy dỗ các cô.”

           

            Elizabeth không thể nhịn cười được khi cam đoan với bà ấy rằng sự thật không phải như vậy.

            

         “Thế ai dạy dỗ các cô? Ai chăm nom các cô? Không có lấy một gia sư, chắc các cô đã bị bỏ mặc.”

           

         “ So với một số gia đình, tôi cho rằng là như thế, nhưng trong chúng tôi, ai muốn học thì học không bị bắt ép. Chúng tôi luôn được khuyến khích đọc sách và có tất cả các thầy dạy nếu điều đó là cần thiết. Những ai thích nhàn hạ thì được nhàn hạ.”

           

          “A, không còn nghi ngờ gì . Nhưng đó là điều mà một gia sư nên ngăn chặn, và nếu tôi  biết mẹ các cô, chắc tôi sẽ khuyên bà ta cố gắng hết sức để thuê một ai đó. Tôi luôn luôn nói rằng không thể dạy dỗ được gì nếu không chỉ bảo thường xuyên và ổn định, chẳng ai ngoài gia sư có thể làm được điều đó. Thật tuyệt làm sao tôi đã giúp cho bao nhiêu là gia đình  có được cái phương pháp giáo dục đó. Tôi luôn sung sướng để giúp cho một thanh niên trẻ có được một chỗ đứng tốt. Bốn cô cháu gái của bà Jenkinson đã có nơi ở hấp dẫn nhờ phương pháp của tôi. Và đó là có lần tôi đã tiến cử một cô gái trẻ khác, người mà tôi chỉ tình cờ biết đến, và gia đình đó đã rất hài lòng với cô ta. Này bà Collins, có phải tôi đã kể cho cô nghe về cuộc viếng thăm của phu nhân Metcalf hôm qua  để cám ơn tôi rồi phải không? Bà ấy thấy cô Pope là một vật báu. ‘Thưa phu nhân Catherine’, bà ấy nói, ‘ bà đã cho tôi một vật báu.’ Này cô Bennet, có cô em gái nào của cô đã ra ngoài giao tiếp chưa?”

           

          “ Rồi, thưa bà. Tất cả bọn họ ạ.”

             

         “Tất cả á! Cái gì, tất cả năm cô một lúc á? Thật lạ kì! Và cô mới chỉ là cô thứ hai. Những cô em gái ra ngoài giao tiếp trước khi các cô chị đi lấy chồng! Các cô em gái của cô chắc chắn còn rất ít tuổi phải không?”

            

         “Vâng, đứa út chưa đến mười sáu. Có lẽ nó còn quá nhỏ để bị đánh giá là không tốt khi ra ngoài giao tiếp. Nhưng thật sự là thưa bà, tôi nghĩ điều đó là quá khắt khe cho các cô em gái không được phép giao du và giải trí, chỉ vì chị của họ không có cách nào hoặc không có ý định nào để sớm đi lấy chồng. Người con út cũng có quyền hưởng thú vui của tuổi trẻ như người con cả. Khi bị kìm hãm như thế tôi nghĩ điều đó khó có thể thúc đẩy tình cảm chị em hay cảm xúc của tâm hồn.”

           

         “Tôi không biết phải nói gì,” quí phu nhân nói, “cô đã có ý kiến rất dứt khoát so với cái tuổi của mình. Xin hỏi cô bao nhiêu tuổi?”

           

        “Với ba cô em gái đã trưởng thành,” Elizabeth đáp và mỉm cười, “thưa phu nhân, bà không thể trông đợi tôi nói ra điều đó.”

           

       Phu nhân Catherine dường như hoàn toàn bất ngờ vì không nhận được câu trả lời trực tiếp. Elizabeth ngờ rằng cô là người đầu tiên đã dám đùa giỡn với vẻ hỗn xược trang nghiêm như thế.

            

        “Cô không thể hơn hai mươi được, tôi chắc thế, vì vậy cô không cần phải giấu diếm tuổi của mình.”

           

          “Tôi chưa đến hai mươi mốt tuổi.”

             

         Khi các quí ông tham gia cùng với họ, uống trà xong xuôi, thì bàn chơi bài được dọn ra. Phu nhân Catherine , ngài William, vợ chồng anh Collins ngồi xuống chơi bài. Tiểu thư de Bourgh muốn chơi bài casino, hai cô gái có vinh dự giúp bà Jenkinson cặp nhóm với cô ấy. Bàn của họ cực kì ngu ngốc. Hiếm có câu nào tuôn ra mà không liên quan đến ván bài, ngoại trừ những lúc bà Jenkinson bày tỏ nỗi lo lắng tiểu thư de Bourgh bị lạnh quá hay nóng quá hoặc là đèn sáng quá hay tối quá. Bàn bên kia diễn ra cuộc trò chuyện thú vị hơn. Phu nhân Catherine nói là chủ yếu, như là tuyên bố về lỗi lầm của ba người kia hay là đề cập đến một số giai thoại của chính bà. Anh Collins được dùng để hưởng ứng mỗi câu nói của quí phu nhân, cám ơn bà từng quân bài mà anh ta thắng và xin lỗi nếu anh ta cho rằng mình đã thắng qua nhiều. Ngài William không nói mấy. Ông ta đang tích trong kho trí nhớ của mình những giai thoại và những tên tuổi của giới quí tộc.

             

         Khi phu nhân Catherine và con gái bà chơi đủ lâu như họ muốn, những bàn bài được dọn đi và lời mời xe ngựa cho bà Collins được đưa ra. Bà Collins chấp nhận một cách đầy biết ơn và ngay lập tức cho gọi xe đến. Cả nhóm sau đó tụ tập quanh lò sưởi để nghe phu nhân Catherine quyết định ngày mai họ nên có một thời tiết thế nào. Người đánh xe đến đã buộc họ phải từ giã những lời chỉ bảo này. Họ chia tay với rất nhiều lời cám ơn từ phía anh Collins cũng như nhiều cái cúi chào từ phía ngài William. Ngay khi họ được chở đi ra khỏi cửa, Elizabeth đã được người anh họ của mình hỏi thăm ý kiến về tất cả những điều đã thấy ở Rosings, và vì Charlotte, cô đã tỏ vẻ thích thú hơn sự thực. Nhưng những lời tán dương của cô, mặc dù khiến cho cô thấy chút bứt rứt lại không có cách nào có thể làm anh Collins hài lòng, và anh ngay lập tức buộc mình phải tự nói lên lời ngợi ca quí phu nhân.