Kiêu hãnh và định kiến, Chương 19

          Ngày hôm sau mở ra một cảnh tượng mới ở Longbourn. Anh Collins  chính thức tỏ tình. Vì quyết định làm việc đó mà không cần tốn nhiều thời gian, do kì phép của anh chỉ kéo dài đến thứ bảy tới , và vì không có cái cảm giác thiếu tự tin khiến cho mình phải đau khổ vào lúc đó, anh đã sắp đặt nó theo một cách rất tuần tự, với tất cả những tuân thủ mà anh cho là một phần của công việc theo lệ thường. Khi thấy bà Bennet, Elizabeth và một trong các cô em gái đang ngồi với nhau, ngay sau bữa điểm tâm, anh nói với bà mẹ như sau “Tôi có thể hi vọng, thưa bà, vì quyền hạn của bà với cô con gái Elizabeth xinh đẹp, khẩn khoản xin bà cho phép tôi được vinh dự tiếp kiến riêng với cô nhà trong sáng nay không?”

                 

        Trước khi Elizabeth có thời giờ để làm bất cứ điều gì ngoài việc đỏ bừng mặt vì bất ngờ thì bà Bennet đã trả lời ngay tắp lự “Ôi, chàng trai thân mến! Vâng ...chắc chắn rồi. Tôi chắc Lizzy sẽ rất hạnh phúc...Tôi chắc con bé không thể từ chối. Nào Kitty, mẹ muốn con lên gác”. Và thu gọn các thứ của mình xong bà vội vàng bỏ đi. Elizabeth gọi với theo:

       “Xin mẹ đừng đi. Con xin mẹ đừng đi. Xin anh Collins thứ lỗi. Anh ấy chắc chẳng có gì để nói với con mà mọi người không cần phải nghe. Con đi đây.”

      “Không, không , đừng có vô lí thế Lizzy. Mẹ muốn con cứ ở nguyên chỗ đó.” – Và khi thấy Elizabeth với vẻ bực mình và bối rối dường như chuẩn bị trốn đi, bà thêm vào –“ Lizzy, mẹ kiên quyết muốn con ở đó và nghe anh Collins nói.”

              

         Elizabeth không thể chống lại một cái lệnh phán của tòa như thế . Một thoáng suy tính khiến cô nhận ra rằng điều khôn ngoan nhất là giải quyết nó càng nhanh và càng êm thấm thì càng tốt. Cô lại ngồi xuống, cố gắng dấu đi cái cảm giác bị xâu xé dở khóc dở cười bởi cái công việc không đừng được này. Bà Bennet và Kitty đi khỏi. Anh Collins bắt đầu ngay lúc đó.

        “Hãy tin tôi, cô Elizabeth yêu quí, sự khiêm nhường của cô không những không làm thiệt hại cho cô mà còn bổ sung thêm vào những sự hoàn hảo khác của cô. Trong mắt tôi, cô chắc sẽ ít đáng yêu hơn nếu cô đã không tỏ ra chút ít ngại ngần. Cho phép tôi đảm bảo với cô rằng tôi đã được phép của người mẹ kính yêu của cô để nói chuyện này với cô. Cô có thể không chút nghi ngờ gì ý định của lời phát biểu này của tôi nhưng bản tính tế nhị bẩm sinh của cô đã khiến cô che dấu nó, còn ý định của tôi là quá rõ ràng không thể nhầm lẫn được. Gần như ngay sau khi bước chân vào ngôi nhà này, tôi đã chọn lựa cô như là người đồng hành trong cuộc sống tương lai của mình. Nhưng trước khi tôi không kiềm chế được tình cảm của mình về chủ đề này, có lẽ điều nên làm về phần tôi, là trình bày nguyên nhân về việc lập gia đình và hơn nữa về việc đến Hertfordshire với mong muốn chọn một người vợ như tôi đã định.”

                 

        Ý kiến của anh Collins, được diễn tả với cái vẻ bình thản trang trọng, về việc không làm chủ được tình cảm khiến Elizabeth suýt phì cười, đến nỗi cô không thể lợi dụng khoảng dừng ngắn ngủi này mà anh ta cho phép, để dùng bất cứ nỗ lực nào ngăn anh ta đi xa hơn. Và anh ta tiếp tục:

         “Nguyên nhân việc lập gia đình của tôi là : thứ nhất , tôi nghĩ đó là mỗi mục sư ở hoàn cảnh thuận lợi (như tôi) nêu một tấm gương về quan hệ vợ chồng trong giáo xứ của mình là điều đúng đắn, thứ hai , tôi cho rằng điều đó bổ sung thêm vào niềm hạnh phúc của tôi vô cùng lớn lao, và thứ ba, mà có lẽ tôi nên đề cập đến sớm hơn đó là lời khuyên và sự chỉ bảo đặc biệt của quí phu nhân mà tôi có vinh dự gọi là người bảo trợ. Đã hai lần bà hạ cố cho tôi ý kiến về chủ đề này (mà tôi không hỏi), và cũng chính vào đêm hôm thứ bảy trước khi tôi rời Hunsford, giữa ván bài Quadrille , trong khi  bà Jenkinson đang sắp xếp chiếc ghế kê chân cho cô de Bourgh, thì phu nhân nói ‘ Anh Collins, anh phải lấy vợ đi. Một mục sư như anh phải lấy vợ. Hãy chọn lựa cho tử tế, chọn một phụ nữ xứng đáng vì tôi và vì chính bản thân anh, cô ấy phải là người có ích, năng động, không yêu cầu cao nhưng phải biết thu vén kinh tế gia đình. Đây là lời khuyên của tôi. Hãy sớm tìm một người phụ nữ như thế, đưa cô ấy về Hunsford, và tôi sẽ đến thăm cô ấy.’ Nhân đây, cô em họ xinh đẹp của tôi cho phép tôi nhận xét rằng, tôi không cho rằng sự chú ý và lòng tốt của phu nhân Catherine de Bourgh cũng thuộc về số những lợi thế ít ỏi mà khả năng của tôi đem lại*. Cô sẽ thấy cách cư xử của bà ấy vượt quá những gì tôi có thể mô tả. Sự nhanh trí và hoạt bát của cô, tôi nghĩ, chắc sẽ được bà ấy chấp nhận, đặc biệt là khi chúng dịu bớt, đi kèm với sự im lặng và kính trọng mà địa vị của bà ấy chắc chắn sẽ khơi dậy.  Cũng như ý định chung của tôi về mong muốn lập gia đình , tôi còn muốn nói tại sao tôi lại hướng về Longbourn chứ không phải nơi tôi đang sống, mà tôi đảm bảo với cô rằng cũng có nhiều cô gái đáng yêu ở đó. Sự thật là, như hiện tại, tôi sẽ thừa kế gia sản này sau khi người cha đáng kính của cô chết đi ( tuy nhiên ông ấy còn có thể sống lâu nhiều năm nữa). Tôi không thấy thoải mái nếu không quyết định chọn một trong số các cô con gái của ông làm vợ, sự mất mát đó sẽ là ít nhất có thể đối với họ , khi thảm cảnh này xảy ra, tuy nhiên như tôi đã nói nó không thể xảy ra trong vài năm tới. Điều này đã thúc đẩy tôi, cô em họ xinh đẹp ạ, và tôi hãnh diện là nó đã không nhấn chìm tôi trong sự kính trọng và cảm phục của cô. Và bây giờ tôi chẳng còn gì để nói ngoài việc đảm bảo với cô bằng một ngôn ngữ sinh động nhất của tình cảm mãnh liệt của mình. Đối với tài sản tôi hoàn toàn dửng dưng, và sẽ không yêu cầu gì cha cô cả vì tôi biết rõ rằng điều đó cũng không thể đáp ứng được. Và một nghìn bảng trong số bốn phần trăm mà cô sẽ không được nhận cho đến khi mẹ cô qua đời là tất cả những gì mà cô có quyền được hưởng. Vì thế, tóm lại, tôi sẽ mãi mãi im lặng, và cô có thể đảm bảo với mình rằng cô sẽ không bao giờ nghe thấy một lời trách cứ hẹp hòi nào khi chúng ta cưới nhau.”

               

         Bây giờ là lúc tuyệt đối cần thiết để cắt ngang lời anh ta.

         “Ngài đã quá nóng vội, thưa ngài,”  - cô kêu lên – “Ngài quên rằng tôi chưa trả lời. Cho phép tôi làm điều này cho khỏi mất thêm thời gian. Xin hãy nhận lời cám ơn của tôi về sự khen ngợi mà ngài đã dành cho tôi . Tôi rất lấy làm vinh dự về lời cầu hôn của ngài, nhưng tôi không thể làm gì khác hơn là từ chối nó.”

         “Tôi đã không biết” – Collins đáp với một cái đưa tay rất trịnh trọng – “rằng như thường lệ các cô gái thường từ chối lời cầu hôn của các chàng trai, tỏ ý che dấu sự chấp thuận khi anh ta bày tỏ lần đầu, và đôi khi sự từ chối lặp lại hai hay ba lần. Vì thế tôi tuyệt nhiên không nản lòng với điều cô vừa nói và hi vọng chẳng bao lâu nữa sẽ dắt cô tới trước bàn thờ.”

        “Tôi không còn biết nói gì hơn nữa thưa ngài,” - Elizabeth kêu lên – “Niềm hi vọng của ngài cực kì là khác lạ sau lời từ chối của tôi. Tôi đảm bảo với ngài rằng tôi không phải là một trong số những cô gái đó (nếu như có những cô gái như thế) , những cô mà dám mạo hiểm đặt hạnh phúc của mình vào một cơ hội rủi ro được cầu hôn lần thứ hai. Tôi hoàn toàn nghiêm túc với lời từ chối của mình. Ngài không thể làm cho tôi hạnh phúc, và tôi tin rằng tôi cũng là người phụ nữ cuối cùng trên thế giới này có thể đem hạnh phúc đến cho ngài . Không được đâu, bạn của ngài, phu nhân Catherine mà hiểu rõ tôi , tôi tin rằng bà ấy chắc sẽ thấy tôi không đủ phẩm chất trong mọi phương diện ở trường hợp này.”

         “ Nếu mà phu nhân Catherine nghĩ như thế ,” - Collins nghiêm trang nói – “ tôi không thể tưởng tượng nổi rằng bà ấy lại không ủng hộ cô. Cô có thể tin chắc rằng khi tôi có vinh dự gặp lại bà ấy , tôi sẽ nói những lời tốt đẹp về tính khiêm nhường, giản dị, và những phẩm chất đáng yêu khác của cô.”

         “ Sự thực là, anh Côllins, những lời ca ngợi tôi là không cần thiết.  Anh phải để tự tôi nhìn nhận mình, và hãy khen tôi vì tin vào điều tôi nói. Tôi chúc anh hạnh phúc và giàu sang, và bằng cách từ chối anh, tôi đã làm hết khả năng của mình để ngăn cho anh khỏi bị thiệt thòi. Trong việc ngỏ lời với tôi, chắc anh phải lấy làm thỏa mãn vì những tình cảm tế nhị của anh đối với gia đình tôi và có thể sở hữu gia sản Longbourn bất cứ khi nào nó sụp mà không phải tự dằn vặt. Vấn đề này coi như đã được xem xét, vì thế mà kết thúc ở đây.” – Cô đứng lên khi đang nói vì định ra khỏi phòng nếu như Collins không nói với cô :

         “ Khi tôi có vinh dự nói chuyện với cô lần tới về chủ đề này, tôi hi vọng sẽ nhận được câu trả lời đáng mong đợi hơn bây giờ. Mặc dù tôi không có ý buộc cô là tàn nhẫn lúc này, bởi vì tôi biết đó là tục lệ hiện hành buộc các cô phải từ chối người đàn ông trong lần cầu hôn đầu tiên, nhưng có lẽ bây giờ cô thậm chí còn nói như để khuyến khích thêm tôi, cho nhất quán với sự tế nhị thực sự của tính cách phụ nữ.”

        “Thực sự là, anh Collins,” - Elizabeth nóng nảy kêu lên – “anh làm tôi lúng túng hết mức. Nếu điều mà tôi nói cho đến nay có thể khiến cho anh nghĩ rằng tôi đã khuyến khích anh thì tôi không biết làm thế nào để diễn tả sự từ chối của tôi theo cái cách mà có thể thuyết phục được cho anh tin là thật.”

        “Cô phải để tôi tự hãnh diện , cô em họ thân yêu ạ, sự từ chối lời cầu hôn của tôi tất nhiên chỉ thuần túy là lời nói mà thôi. Những lí do để tôi tin như thế ngắn gọn là thế này: Điều đó không chứng tỏ rằng tôi không xứng đáng để cô chấp nhận, hay là những gì mà tôi có thể đem lại, chẳng có gì khác hơn là những ước ao cao nhất. Hoàn cảnh sống của tôi, mối quan hệ của tôi với gia đình de Bourgh và quan hệ họ hàng với chính cô là những điều kiện thuận lợi trong sự ưu đãi của tôi. Và chắc cô đã cân nhắc kỹ, rằng mặc dù cô có nhiều vẻ rất hấp dẫn, điều đó tuyệt nhiên không chắc chắn rằng cô sẽ nhận được lời cầu hôn khác. Phần hồi môn của cô không may là nó quá nhỏ đến nỗi nó đã xóa đi hết tác dụng của những phẩm chất đáng yêu và dễ thương của cô về mọi mặt. Vì thế tôi buộc phải kết luận rằng sự từ chối của cô là không thật. Tôi sẽ coi đó là do cô muốn tình yêu của tôi tăng lên, bởi sự hồi hộp chờ đợi, theo như cái cách của các phụ nữ thanh lịch thường làm.”

      “Tôi bảo đảm với ngài rằng tôi không giả vờ làm bất cứ điều gì theo cái kiểu thanh lịch đó, mà nó hàm chứa sự hành hạ một người đàn ông đáng kính. Tôi muốn được khen vì được coi là thành thật. Tôi lại cám ơn ngài và xin cám ơn lần nữa vì đã có vinh hạnh được ngài ngỏ lời, nhưng tôi tuyệt đối không thể chấp nhận nó. Cảm xúc của tôi ngăn cấm việc này trên mọi phương diện. Tôi có thể nói đơn giản hơn không? Xin đừng xem tôi bây giờ như một phụ nữ thanh lịch có ý định làm khổ anh, mà chỉ như là một sinh vật biết suy xét, nói lên sự thật từ trái tim mình.”

       “Cô vẫn quyến rũ như thế!” – anh ta kêu lên với một vẻ nịnh đầm vụng về– “ Khi cả cha và mẹ đáng kính của cô chính thức cho phép thì lời cầu hôn của tôi sẽ không bị từ chối.”

                

        Đối với sự cố tình tự lừa dối dai dẳng như nhế, Elizabeth không đáp lại nữa, ngay lập tức tỏ thái độ im lặng xa cách. Cô quyết định, nếu anh ta còn cứ khăng khăng xem những lời từ chối lặp đi lặp lại của cô như là sự khuyến khích quá mức, thì cô sẽ đi gặp cha cô. Sự phản đối của ông sẽ được nói ra với một thái độ đầy kiên quyết và cách cư xử của ông ít nhất cũng không bị hiểu lầm ra thành tình cảm và sự ve vãn của một phụ nữ thanh lịch.

* ngụ ý là những lợi ích mà sự chú ý và lòng tốt của phu nhân đem lại sẽ lớn hơn rất nhiều so với những ưu thế mà cá nhân anh ta sẵn có đem lại.ND