Coppy từ BVN
03/09/2014
(Viết nhân kỉ niệm 100 năm khai trương kênh đào Panama)
Nguyễn Nguyên Bình
Kênh
đào Panama khai trương vào ngày 15- 8- 1914, đúng ra phải viết bài và
gửi đăng lên mạng vào ngày 15- 8 vừa qua hoặc chí ít cũng phải là trong
vòng tháng 8 mới phải, nhưng vừa rồi có vài việc bận nên không kịp hoàn
thành bài viết đúng dịp. Hôm nay đã sang tháng 9, muộn rồi mà tôi vẫn
muốn đưa đến bạn đọc vài ý tưởng có liên quan, vì sự kiện nước Panama
đòi được kênh đào từ tay nước Mỹ đáng để nhắc nhở và suy ngẫm lắm, không
nói ra thì thấy tiếc…
Ai cũng biết, kênh
Panama có giá trị kinh tế rất lớn, nhờ có nó, con đường biển từ bờ Tây
nước Mỹ sang châu Âu rút ngắn được một nửa; đường từ bến Thượng Hải
(Trung Quốc) tới New York (Mỹ) rút ngắn được 1/7. (Tuy vậy, để có được
thành tựu đó, đã có hơn 25 ngàn người phải hi sinh tính mạng).
Dự
án kênh Panama lúc đầu do nước Pháp khởi xướng và thi công, sau bán lại
cho Mỹ. Người Mỹ đã khai thác con kênh trong hơn 60 năm, thu vô cùng
nhiều lợi nhuận… cho đến khi xuất hiện tướng Ôma Tôrihốt (Omar
Torrijos), một người Panama yêu nước, biết coi trọng quyền lợi dân tộc
và không theo chủ nghĩa cộng sản. Ông đã làm cho đất nước Panama một
việc cực quan trọng, một việc tưởng như không làm nổi. Đó là đã giành
lại kênh Panama cho đất nước mình, một nước Panama quá sức “nhược tiểu”
so với “người khổng lồ” là Mỹ. Cái cách mà ông Ôma Tôrihôt đã vận dụng
để thu hồi kênh Panama thật đáng nể phục, hết sức độc đáo, nó kết hợp
đầy đủ sự can đảm và mưu lược của một nhà chính trị, sức mạnh của ý chí
quyết tâm, tinh thần đoàn kết của dân tộc và lương tri thời đại. Vì vậy
Panama đã giành thắng lợi rất ngoạn mục mà không phải đổ một giọt máu
nào.
Quyết giành lại chủ quyền đối với kênh đào,
ông đã bí mật tìm cách phân hóa các thế lực tài phiệt Mỹ để vừa có được
sự hỗ trợ về tài chính lại vừa có thể làm suy yếu đối thủ. Ông đã đặt
vấn đề: “Chúng tôi sẽ lấy lại kênh đào. Song như thế chưa đủ, chúng tôi
còn phải làm nên một mô hình. Chúng tôi phải chứng tỏ để không ai có thể
nghi ngờ việc chúng tôi đang trăn trở bởi người dân khốn khó của nước
mình, rằng chúng tôi quyết tâm giành độc lập không phải vì bị Nga, Trung
Quốc hay Cuba giật dây. Chúng tôi phải chứng minh cho thế giới thấy
Panama là một xứ sở chuộng lẽ phải, chúng tôi không chống lại Hợp Chúng
Quốc Hoa Kỳ, chúng tôi chỉ đấu tranh cho quyền lợi của người nghèo”. Ôma
Tôrihôt đã khôn khéo vạch ra rằng việc đòi lại chủ quyền kênh đào Panama không đơn thuần chỉ là pháp lý mà còn là vấn đề đạo lý
(trong khi dân Panama nghèo đói thì Mỹ thu lợi từ lệ phí kênh đào mỗi
năm hàng trăm triệu đô la Mỹ), nhờ đó nên đã tranh thủ được sự đồng tình
của dư luận có lương tri. Theo một phóng sự của tạp chí Time,
vào ngày khai mạc cuộc họp Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc tại Panama
(phiên họp này do chính Panama đề nghị triệu tập), Ôma Tôrihốt đã cho
dựng một tấm panô cao bằng tòa nhà ba tầng, mang một thông điệp bằng các
thứ ngôn ngữ chính thức của Liên Hợp Quốc. Thông điệp viết: “Quý
ngài có thể yên chí rằng, trong những cuộc đàm phán của chúng tôi với
Hoa Kỳ, quý ngài sẽ luôn luôn thấy chúng tôi hoặc đứng trên hai chân,
hoặc chết. Không bao giờ quỳ gối. Không bao giờ! OMAR TORRIJOS”. Cùng
với thông điệp nảy lửa như thế, ông Ôma còn tiết lộ với báo chí một kế
hoạch phá hủy con kênh nếu Thượng viện Mỹ không chịu phê chuẩn hiệp ước
trao trả nó cho Panama.
Sau nhiều vòng đàm phán,
Ôma Tôrihôt đã buộc ông Jimmy Carter (Tổng thống Hoa Kỳ) phải ký kết
việc trao trả kênh đào cho Panama vào năm 1978 (cũng phải nói rõ thêm là
tuy hiệp định đã ký nhưng phía Mỹ vẫn tìm cách trì kéo, mãi đến năm
1999 phía Panama mới được thực sự tiếp quản, dầu sao đó cũng là thắng
lợi rất lớn).
Thưa bạn đọc, trong thế kỷ này rõ
ràng là còn rất nhiều những việc mà các “nước nhỏ” phải đòi lại chủ
quyền lãnh thổ và quyền lợi chính đáng của mình từ tay các “nước lớn”
tương tự như Panama hồi cuối thế kỷ trước. Việc Việt Nam ta cần phải đòi
lại chủ quyền các đảo và lãnh hải từ tay Trung Quốc, về mặt tương quan
lực lượng, cũng chẳng khác là bao so với “cặp đôi” Panama – Mỹ. Cuộc đấu
tranh của Việt Nam ngày nay, nếu muốn thu được thắng lợi thì cũng cần
phải kết hợp đầy đủ giữa sự can đảm mưu lược của nhà chính trị, ý chí
quyết tâm, tinh thần đoàn kết của dân tộc và lương tri thời đại. Ý chí quyết tâm, tinh thần đoàn kết của dân tộc Việt Nam để chống họa ngoại xâm thì lịch sử đã cho thấy là luôn luôn hội đủ, không bao giờ thiếu; lương tri thời đại
thì đang trào dâng như sóng Biển Đông. Thậm chí chưa nói đến lương tri,
chỉ xét về mặt quyền lợi, thì đã thấy rất nhiều nước trên thế giới đang
có cùng mục tiêu chống lại việc Trung Quốc độc chiếm Biển Đông, cưỡng
chiếm các đảo và vùng biển của Việt Nam. Vậy Việt Nam chỉ còn thiếu một
nhân tố nữa thôi, đó là sự can đảm và mưu lược của các nhà chính trị. Khi
nào các nhà chính trị Việt Nam đủ can đảm và mưu lược thì họ sẽ thấy
một điều rằng: Trung Quốc đang là nước lớn và mạnh đấy, nhưng không lớn
và mạnh hơn nước Mỹ cuối thế kỷ 20; còn Việt Nam đang là nước nhỏ yếu
đấy, nhưng không nhỏ yếu hơn Panama cùng thời đó. Vả lại, khi các nhà
chính trị Việt Nam đủ can đảm để tỉnh táo nhận biết sức mạnh vốn có của
chính dân tộc mình, đất nước mình, quyết tâm đồng hành cùng dân tộc,
đồng thời nhìn rõ thời cơ thuận lợi do thời đại đưa tới thì mới có đủ
mưu lược để điều trị kẻ bắt nạt. Lúc đó, Việt Nam cũng có thể đòi lại
chủ quyền từ tay Trung Quốc mà cũng không cần đổ máu, cũng y như Panama
ba mươi sáu năm trước!
Ngày 01- 9- 2014
N. N. B
No comments:
Post a Comment