Coppy FB của Nam Nguyen
(Tặng các vị phụ huynh nhân ngày khai trường của trẻ em)
Yanush Korchak (Janusz Korczak, tên thật là Hendric Goldschmit)
- nhà sư phạm, nhà văn, bác sỹ và nhà hoạt động xã hội xuất sắc của Ba
Lan, gốc Do Thái. Ông đã ba lần từ chối cứu mạng sống của mình.
Lần đầu tiên đó là lúc Yanush quyết định không di tản sang Palestin,
trước khi Ba Lan bị chiếm, để không bỏ rơi “Trại trẻ mồ côi” (do ông
thành lập từ 1911 ở Warschau-dành cho trẻ con đường phố không gia đình,
chủ yếu là trẻ Do Thái), trước khi các sự kiện kinh khủng của thế chiến 2
xảy ra.
Lần thứ hai-từ chối trốn khỏi "nhà tù lớn" Varsava.
Lần thứ ba, khi tất cả những con người từ “Trại trẻ mồ côi” lên tàu hỏa đi về trại tập trung, có một sỹ quan SS đến hỏi ông:
-Có phải ông đã viết quyển “Ông vua Matiush đệ nhất” không? Tôi đã đọc từ bé, quyển sách rất hay. Ông được tự do!
-Thế còn các cháu?
-trẻ em sẽ phải đi!
-thế thì ông nhầm! Không phải tất cả mọi người đều khốn nạn...
Sau đó vài ngày, tại trại tập trung Treblinka, Korchak cùng với tất cả
trẻ em của mình, 196 đúa bé và hơn chục người giúp việc, bảo mẫu... đã
đi vào lò hơi ngạt. Trên đường đi ông dắt tay hai cháu bé nhỏ nhất và kể
cho chúng câu chuyện cổ tích còn dở, để chúng không để ý gì khác. Cảnh
sát Ba Lan (theo phát xít) đứng thành hàng, giơ tay chào, bọn Đức thắc
mắc hỏi người đàn ông này là ai, còn bọn họ nhiều kẻ không cầm được nước
mắt...
Năm 1978 UNESCO tuyên bố là năm kỷ niệm Janusz Korczak.
Về con người ông, có thể không cần kể thêm gì, ngoài 10 điều răn ông để lại về đề tài giáo dục trẻ em:
1) Đừng chờ đợi con bạn sẽ giống mình, hay sẽ như mình muốn. Hãy giúp trẻ không trở thành bạn, mà là chính mình.
2) Đừng đòi con trẻ trả lại tất cả những gì bạn đã làm cho nó. Bạn cho
nó cuộc sống, nó sẽ lại cho sinh linh khác cuộc sống, và cứ tiếp diễn
như thế-quy luật bất biến của sự biết ơn.
3) Đừng trút giận lên trẻ em, để tránh ăn trái đắng lúc về già. Vì gieo gì, gặt nấy!
4) Đừng coi thường các vấn đề của trẻ. Mỗi người có một số phận, và hãy
tin rằng-cuộc sống của nó cũng sẽ nặng nề không kém, có khi còn hơn ấy
chứ, vì trẻ không có kinh nghiệm.
5) Đừng chà đạp!
6) Đừng
quên rằng những cuộc gặp gỡ quan trọng nhất của một con người-đó là
gặp gỡ trẻ em. Hãy chú ý hơn nữa đến trẻ em-ta không biết đang gặp ai
trong hình hài đứa trẻ đâu.
7) Đừng dày vò bản thân, nếu bạn
không làm được việc gì đó cho trẻ, đơn giản hãy nhớ rằng: ta chưa làm
hết cho trẻ, nếu chưa làm được tất cả mọi thứ trong khả năng!
8)
Con trẻ không phải là bạo chúa chiếm đoạt hết cuộc sống của ta,cũng
không phải là sản phẩm của thể xác, máu thịt ta. Đấy là một cái bình
quý, mà Cuộc sống ban cho ta để giữ và nuôi dưỡng ngọn lửa sáng tạo. Đó
là tình yêu được chắp cánh của bố mẹ, những người sẽ nuôi dưỡng không
phải con “tôi”, con “chúng ta” mà là một tâm hồn được trao cho ta để gìn
giữ.
9) Hãy yêu quý trẻ con nhà khác. Đừng bao giờ làm gì với chúng điều mà ta không muốn người khác làm với con mình.
10) Hãy yêu con mình bất kể nó thế nào-bất tài, không may mắn, đã lớn
rồi...Hãy giao lưu với chúng, hãy vui với con trẻ-đó là ngày lễ mà hiện
nay ta đang có!
Ước gì tất cả các thầy, cô giáo nước ta cũng đọc qua câu chuyện nhỏ này..
Tham khảo:
-tác phẩm nổi tiếng nhất của ông: "Một mình với Chúa" trong đó có "18 lời cầu nguyện của những kẻ không cầu Chúa".
-sau khi Đức phát xít chiếm Ba Lan, ông vẫn đi lại ở Warshau trong quân
phục sỹ quan Ba Lan- ông nói “đối với tôi không có chuyện Đức chiếm Ba
Lan, tôi tự hào là sỹ quan quân đội Ba Lan và tôi vẫn làm những việc gì
tôi muốn làm”.
-trong trại tập trung ông vẫn tiếp tục giáo dục
các trẻ em “của mình”, vẫn chăm lo kiếm cho chúng từ thức ăn đến thuốc
men. Trước khi bị hành quyết không lâu, theo tục lệ của người Do Thái,
ông tập trung những học trò của mình tại nghĩa địa và làm nghi lễ tuyên
thệ, để từng đứa trẻ hứa sẽ lớn lên làm người tốt và người Do Thái lương
thiện.
-các học viên của “Trại trẻ mồ côi” của Korczak nhiều người hiện nay vẫn còn sống và ở khắp thế giới...
On 5 or 6 August 1942, German soldiers came to collect the 192 orphans
(there is some debate about the actual number: it may have been 196),
and about one dozen staff members, to transport them to Treblinka
extermination camp. Korczak had been offered sanctuary on the “Aryan
side” by Żegota but turned it down repeatedly, saying that he could not
abandon his children. On 5 August he again refused offers of sanctuary,
insisting that he would go with the children. He stayed with the
children all the way until the end.
The children were dressed in
their best clothes, and each carried a blue knapsack and a favorite book
or toy. Joshua Perle, an eyewitness, described the procession of
Korczak and the children through the ghetto to the Umschlagplatz
(deportation point to the death camps)
Janusz Korczak was
marching, his head bent forward, holding the hand of a child, without a
hat, a leather belt around his waist, and wearing high boots. A few
nurses were followed by two hundred children, dressed in clean and
meticulously cared for clothes, as they were being carried to the altar.
— Joshua Perle, Holocaust Chronicles
According to a popular legend, when the group of orphans finally
reached the Umschlagplatz, an SS officer recognized Korczak as the
author of one of his favorite children's books and offered to help him
escape. By another version, the officer was acting officially, as the
Nazi authorities had in mind some kind of "special treatment" for
Korczak (some prominent Jews with international reputations got sent to
Theresienstadt). Whatever the offer, Korczak once again refused. He
boarded the trains with the children and was never heard from again.
Korczak's evacuation from the Ghetto is also mentioned in Władysław
Szpilman's book The Pianist:
He told the orphans they were going
out in to the country, so they ought to be cheerful. At last they would
be able to exchange the horrible suffocating city walls for meadows of
flowers, streams where they could bathe, woods full of berries and
mushrooms. He told them to wear their best clothes, and so they came out
into the yard, two by two, nicely dressed and in a happy mood. The
little column was led by an SS man...
— Władysław Szpilman, The Pianist
Dr. Janusz Korczak’s children’s home is empty now. A few days ago we
all stood at the window and watched the Germans surround the houses.
Rows of children, holding each other by their little hands, began to
walk out of the doorway. There were tiny tots of two or three years
among them, while the oldest ones were perhaps thirteen. Each child
carried the little bundle in his hand.
— Mary Berg, The Diary
There is a cenotaph for him at the Okopowa Street Jewish Cemetery in
Warsaw, with a monumental sculpture of Korczak leading his children to
the trains. Created originally by Mieczysław Smorczewski in 1982,[16]
the monument was recast in bronze in 2002. The original was re-erected
at the boarding school for children with special needs in Borzęciczki,
which is named after Janusz Korczak.
Writings
Korczak's best
known writing is his fiction and pedagogy, and his most popular works
have been widely translated. His main pedagogical texts have been
translated into English, but of his fiction, as of 2012 only two of his
novels have been translated into English: King Matt the First and Kaytek
the Wizard.
The copyright to all works by Korczak was acquired by
The Polish Book Institute as of 8 January 2010.[18] As of late 2011,
they have embarked on an initiative to publish or re-publish many of
Korczak's books, both in Polish and in other languages
